Калі вы заўважыце вельмі раздражнёную беларускую жанчыну, якая вельмі нервуецца, магчыма, яна проста хутка збіраецца замуж. Гучыць дзіўна? Вы проста не ведаеце, што такое беларускае вяселле! Калі пара ў Беларусі вырашае афіцыйна аформіць свае адносіны, пачынаецца доўгі перыяд перадвясельнага хвалявання, перажывання і нерваў!
 
У многіх краінах (напрыклад, у Нідэрландах) свадьба — гэта кароткая афіцыйная царамонія, за якой вас чакае варта даволі ціхая (і даволі сумная) вечарынка. Беларускае вяселле жа — поўная гэтаму супрацьлегласць! Беларускае вяселле — гэта вельмі маштабнае мерапрыемства з процьмай розных абрадаў і рытуалаў (адзін шалёнее іншага), у якіх прымае ўдзел шмат гасцей, а таксама банкет на ўвесь свет на ўвесь свет і віно ракой. Не выпадкова па-беларуску усё гэта называецца “вяселлем”.
 
Нас так уразілі ўсе гэтыя дзіўныя вясельныя рытуалы (і мы трохі спачуваем заручаным парам з Беларусі — асабліва дзяўчынам, якім трэба ўсё гэта арганізоўваць), што мы склалі спіс пад назвай «Яна сказала «так!»- і што цяпер?». Мы ўключылі ў яго самыя цікавыя традыцыі і спадзяемся, што натхнім каго-небудзь выкарыстоўваць іх на ўласным вяселлі.
 
Яна сказала «так!» — і што цяпер?
 
Усё пачынаецца ў той момант, калі маладая кажа «ТАК!» — бо яна згаджаецца не толькі на шлюб, але і на вяселле з усімі рытуаламі і традыцыямі. Першае, што трэба будзе зрабіць — вырашыць найскладаную задачу: выбраць дату царамоніі. Чаму гэта так складана? У беларусаў шмат забабонаў, і яны лічаць, што ў многія дні нельга выходзіць замуж,  таму што сямейнае жыццё не заладзіцца. Звычайна вяселле не прызначаюць падчас хрысціянскіх пастоў, у маі («у маі жаніцца – потым будзеш век маяцца»), напярэдадні важных царкоўных святаў, у чацвер, 13 чысла, у высакосны год ... На шчасце, у годзе ёсць яшчэ цэлых 99 дзён, з якіх можна выбірацьJ
 
Вось адна з нашых любімых традыцый: раніцай у дзень царамоніі малады ідзе «выкупляць» маладуў з бацькоўскага дома. Ён прыязджае да яе з усёй сваёй дружынай (сябрамі маладога, ці проста «дружкамі») і павінен даказаць сваю сілу і розум праз мноства розных выпрабаванняў. Звычайна гэтыя выпрабаванні рыхтуюць дружкі маладой — яны ж вырашаюць, ці можна ўжо аддаць маладому яго “каштоўны прыз" ці яшчэ не. Калі малады не праходзіць якое-небудзь з выпрабаванняў, ён адкупліваецца грашыма, цукеркамі ці алкаголем. У рэшце рэшт ён, вядома, звычайна «зарабляе» маладую.
 
Пасля выкупу малады з маладой у розных машынах едуць у ЗАГС ў суправаджэнні сваякоў і блізкіх сяброў. Цырымонія ў ЗАГСе — звычайна не самая вясёлая частка вяселля. Уявіце сабе такую сцэну: грае вясельны марш Мендэльсона, вы стаіце ў невялікім памяшканні памиж сваякоў і блізкіх сяброў, перад вамі стаіць сур'ёзная жанчына-рэгістратар з высокай прычоскай і добра пастаўленым голасам «сардэчна» вітае маладых завучанай прамовай. Пасля гэтага маладыя садзяцца ў адну машыну і едуць на вясельнае свята.
 
Калі афіцыйная частка скончылася, рыхтуйцеся святкаваць! Раней па традыцыі маладыя накіроўваліся ў дом маладога, сёння едуць у банкетную залу або рэстаран, дзе іх сустракаюць бацькі са словамі «любоў ды лад!». Бацька дабраслаўляе маладых іконай, а маці сустракае хлебам-соллю. З вясельным караваем звязаная яшчэ адна традыцыя: маладыя адломваюць ад яго па кавалку і мераюцца імі. Чый больш, той і будзе гаспадаром у доме.
 
Важная частка святкавання - гэта традыцыя крычаць "горка». Калі госці падымаюць куфлі за здароўе маладых, усе пачынаюць крычаць «Горка!» І просяць маладых «падсаладзіць», г.зн. пачаць цалавацца.
 
Маладому варта ўважліва сачыць за тым, дзе знаходзіцца на працягу вечара яго жонка і яе туфлі: верагодна, што нешта з гэтага могуць «пакрасці» госці, і новаспечанаму мужу зноў прыйдзецца выкупляць яе ў выкрадальнікаў! Часта хтосьці з гасцей спрабуе адцягнуць маладых, пакуль «злодзей» прабіраецца да маладой пад сталом. Тут адквітвацца прыйдзецца дружкам маладых — каб зноў абуць маладую, ім давядзецца выпіць шампанскага прама з туфлі!
 
Каб вяселле прайшла «з агеньчыкам» і засталося ў памяці гасцей, на працягу ўсяго вечара вядоўца праводзіць конкурсы. Некаторыя вельмі любяць гэтую частку гулянняў, некаторыя ненавідзяць, так што палова гасцей будзе з панікай шукаць шляхі адыходу, а іншая палова - атрымліваць асалоду ад таго, што адбываецца навокал. Павінны прызнаць, што вясельныя конкурсы — гэта добрая пацеха, але ж, не для тых, хто ў іх удзельнічае, а для тых, хто назірае. Змест конкурсаў абмяжоўваецца толькі фантазіяй арганізатараў: «хто зможа падлічыць седаўкай, колькі на чупа-чупсаў ляжыць на крэсле", "хто хутчэй абматае свайго партнёра туалетнай паперай», «якая пара зможа даўжэй пратанчыць, заціснуўшы целамі яблык» і г.д .
 
І ўсё ж, калі вас запрасілі на беларускае вяселле, сільна не панікуйце: сёння маладыя ўсё часцей арганізоўваюць вяселле па традыцыі Заходняй Еўропы – але ж некаторыя абрады, у якіх пераплятаюцца старажытныя паганскія і хрысціянскія традыцыі, выконваюцца і да гэтага часу. Так што вам можа пашчасціць узяць удзел ў сапраўдным беларускім вяселлі. А калі вам не вельмі хочацца абмотваецца туалетнай паперай, вы заўсёды можаце прыкінуцца замежнікам, які зусім не разумее, што адбываецца!

Калі вас запрасілі на вяселле ў Беларусі:

- Калі вы не можаце прыехаць, лепш загадзя патэлефанаваць ці напісаць маладым і растлумачыць, чаму вас не будзе.
- Што дарыць? Можна падарыць грошы ў канверце ($ 50-100) або спытаць, ці падрыхтавалі маладыя спіс падарункаў.
- Чакайце сігналу ад вядоўцы: звычайна на вяселлі запланаваны асобны час, калі вы зможаце уручыць свой падарунак.
- Намагайцеся ўдзельнічаць у вясельных мерапрыемствах і конкурсах, нават калі яны вам не вельмі падабаюцца — вы можаце здацца грубым (але вас нікто не асудзіць, калі вам раптам спатрэбіцца завязаць шнуркі ці вы нешта згубіце пад сталом, калі вядоўца будзе выбіраць ахвяр для чарговага конкурсу)
- Вазьміце з сабой трохі дробных наяўных грошай для конкурсаў - яны спатрэбяцца, калі вядоўца будзе праводзіць жартоўныя таргi або латарэі
- На беларускіх вяселлях звычайна даволі шмат алкаголю: келіх вы будеце падымаць вельмі часта, так што ведайце меру, або вас прыйдзецца выносіць з банкетнай залы!
- Калі будзе трэба гаварыць тост, абавязкова павіншуйце маладых, але не зацягвайце — ніхто не любіць доўгія прамовы (асабліва калі вы вымушаныя слухаць іх дзесяткамі некалькі гадзін запар)
- Калі непадалёк разгарыцца бурная дыскусія, не бярыце ўдзелу – пад вечар пасля шмат гадзін застолля і танцаў атмасфера ў залі можа трохі абвастрыцца.

​Час ад часу з беларускімі выходнымі і святочнымі днямі адбываецца нейкая незразумелая магія! Вы, напэўна, ведаеце, што ў многіх краінах, калі свята выпадае на чацвер, працаўнікі бяруць у пятніцу выходны за свой кошт, каб у іх было чатыры дні адпачынку запар. Дык вось у Беларусі гэта адбываецца аўтаматычна і афіцыйна, так што нават не трэба гэта асобна планаваць! Чараўніцтва ці што?
 
Калі раптам высвятліцца, што ў вашых сяброў з Беларусі працоўная субота, не здзіўляйцеся. Хутчэй за ўсё, надышоў тыдзень пераноса дзён. Беларусы любяць перетасовывает працоўныя і выходныя дні, каб выштукаваць сабе магчымасць пасярод звычайнай тыдня даўжэй пабыць на дачы ці ўладкаваць міні-адпачынак.
 
Як жа так атрымліваецца? Уявіце, што выходны — напрыклад, Дзень незалежнасці, які святкуюць 3 ліпеня, — выпадае на чацвер. У пятніцу, 4 ліпеня, беларусы таксама адпачываюць, але гэты дзень ім трэба будзе адпрацаваць у мінулую суботу. Вядома, спачатку ім прыйдзецца перажыць шэсць працоўных дзён запар, але затое потым у іх будуць чатыры выходныя — ну не выдатна!
 
Так што, калі вы хочаце запрасіць куды-небудзь свайго беларускага сябра ў суботу, ёсць магчымасць, што ён не зможа з-за працы, АЛЕ на наступным тыдні ён атрымае 4 дні адпачынку!
 
На наш погляд, гэта выдатная ідэя, якую трэба занатаваць і ў іншых краінах.
 
У Беларусі заўсёды правярайце каляндар, каб ведаць загадзя, ці можна выкарыстоўваць гэта чараўніцтва ў сваю асалоду!

Запытайце любога юнака, кім ён хацеў бы стаць, калі вырасце. Магчыма, большасць з іх адкажа вам, што праграмістам, як старэйшыя брат ці сястра. Папулярнасць гэтай прафесіі надзвычай узрасла за апошнія гады, і не на пустым месцы. Усё стане зразумелым, калі зірнуць у мінулае, будучыню і сучаснасць.

Распрацоўка праграмнага забеспячэння ў крыві беларусаў ужо пэўны час. У савецкі перыяд Беларусь лічылася “Сіліконавай далінай”, таму што тут выраблялася звыш 50% савецкіх камп’ютэраў і камплектуючых да іх. З 1960х гадоў Беларусь стала цэнтрам распрацоўкі праграмнага забеспячэння, менавіта тут і з’явіўся рускамоўны тэрмін “программное обеспечение”.

Шмат, шмат разумных юнакоў і крыху меней дзяўчат, якім добра даваліся матэматыка ды інфарматыка ў школе, хутка знайшлі свой шлях да кампутарных тэхналогій і моваў праграмавання ў часы бума нулявых. Усё выходзіла ў іх вельмі натуральна, нібы гульня ў шахматы, – лёгка, злёту развязвалі яны цікавыя задачкі. Мы вас не здзівім, калі скажам, што World of Tanks і Viber з’яўляюцца геніяльнымі беларускімі вынаходніцтвамі. А ўнутры бадай кожнага праграміста расце ціхая надзея, што можа быць аднойчы ён ці яна распрацуюць падобную арыгінальную канцэпцыю.  

Будучыня прарочыць далейшы росквіт ITсектара з шэрагу прычын. І першая – можна стаць заможным. Ура! Нехта у свае 20 з невялікім можа зарабляць ўдвая, а то і ў тры разы больш за сваіх 50гадовых дасведчаных і адукаваных  бацькоў толькі таму, што ведае, як кадзіраваць. Па-другое, заробкі і замежныя вандроўкі, звязаныя з гэтай прафесіяй,  – даволі прывабны бонус амаль для кожнага. Таму сучасны беларускі працоўны краявід дэманструе цэлую АРМІЮ інжынераўпраграмістаў. Некаторыя з іх працуюць у Беларусі за добрыя грошы, некаторыя – на аўтсорс як фрылансеры, і шмат хто з’язджае па яшчэ вышэйшыя заробкі і круцейшую працу.

Такім чынам “быць альбо не быць праграмістам” – рытарычнае пытанне для сярэднестатыстычнага беларускага павернутага на матэматыцы гіка. ​

А якія ў вас думкі на гэты конт? Калі ласка, падзяліцеся з намі!

Забабоны з’яўляюцца часткай культуры многіх народаў, і Беларусь тут не выключэнне. І хоць гісторыю з’яўлення шмат якіх з іх можна прасачыць і нават угледзець там рацыянальнае зерне, сёння большасць ужо не актуальныя. І тым не менш прымхаў трымаюцца бы свяшчэнных запаведзяў, напрыклад, кожны дзіцёнак памятае, што свісцець у доме нельга – бо так і грошчы прасвісціш! Нельга нічога перадаваць і вітацца (развітвацца) праз парог – інакш не абярэцеся непрыемнасцей! А як вам такое, скіраванае адмыслова на незамужніх дзяўчат, – “Не сядай на куце стала, бо замуж не выдзеш яшчэ як мінімум 7 гадоў!”? Калі нехта  чхае, дык гэта доказ  таго, што чалавек гаворыць праўду.  Беларусы кажуць “на праўду”, і нават калі была сказана самая неверагодная рэч, напрыклад, “‘Гэта Беларусь, дзетка!’ зробіцца бестселерам   у 2016 годзе” і нехта чхне адразу пасля тых слоў, гэта будзе значыць, што кніга сапраўды стане бестселерам у 2016 г. Ну што ж, самы час чхнуць!

Адсочваць ўсе гэтыя прымхі не так і лёгка, праўда? Можам вас запэўніць, што і шмат якія беларусы лічаць, што трымацца ўсіх забабонаў даволі цяжка! Але што тут зробіш... Вера ў сілу прымхаў перадавалася з пакалення ў пакаленне, і правілы трэба выконваць! Адно толькі ўсведамленне таго, што нехта парушыў правілы, можа сапсаваць настрой, і тады увесь імпэт і шанцаванне могуць  на некаторы час пакінуць гаротніка. Значна прасцей трымацца забабонаў, якія вам перадалі сям’я і сябры, так, на ўсялякі выпадак.

Але не ўсё так страшна, ёсць і супраць гэтага сродкі. Адзін з тыпова беларускіх – ручнік – доўгі вузкі адрэз тканіны, вышыты чырвоным па белым узорамі, у абарончую моц якіх вераць са старажытных часоў, як у амулеты супраць усялякага зла і шкоды. Сёння ў краме можна набыць ручнік каб накрываць хлеб, альбо вышыты шалік і гуляць у ім па вуліцах у поўнай бяспецы. Вось спіс найбольш распаўсюджаных мясцовых забабонаў, якім сур’ёзна вераць  і прытрымліваюцца вельмі многія беларусы:

1. Нельга паказваць благое на сабе (чорная метка);
   
2. Ніколі не вітайцеся і не адвітвайцеся праз парог – не будзе шанцаваць;
   
3. Не пакідайце пустую бутэльку на столе – кепскі знак;
   
4. Сабачына лайно – гэта добра, да грошай. Так што не бойцеся, наступайце на яго і стойце там, колькі лічыце патрэбным, тое самае і калі птушка на вас какне;
   
5. Трэба абавязкова “прысесці на дарожку” – гэта гарантуе вам бяспечнае падарожжа;
   
6. Апрануўшы вопратку задам-наперад або навыварат, можа наклікаць бяду і шкоду, таму здыміце яе, кіньце на падлогу, злёгку прыступіце і апраніце зноў;
   
7. Засвярбеў нос – хутка будзеце ўжываць алкаголь.
   
8. Калі вы выпадкова наступілі камусь на нагу, няхай той чалавек таксама зробіць гэта з вамі – так можна пазбегнуць сваркі. Але, калі ласка, ніколі не рабіце так у грамадскім транспарце, бо людзі падумаюць, што вы страцілі розум. Простага “прабачце” будзе дастаткова.
   

Як вы напэўна ўжо зразумелі, беларусы любяць бавіць час у добрай кампаніі. І яны пагодзяцца з тым, што лепшае месца для адпачынку, вырошчвання садавіны і гародніны, паходаў у лазню з сям’ёй і сябрамі – гэта лецішча. “Лецішча” – тэрмін, які выкарыстоўваецца як для абазначэння драўлянага вясковага дамка, так і некалькіх сотак зямлі навокал, дзе можна, не спяшаючыся, бавіць час.

Калі вы апынецеся ў межах Мінска цёплай вясновай пятніцай, дык заўважыце інтэнсіўны рух па напрамку з горада. Гэта пачатак вялікага “Сыходу на лецішча”. Многія гараджане, асабліва пенсіянеры, з’язджаюць далей ад сваіх кватэр і практычна жывуць на лецішчы да сярэдзіны восені. Сваякі, якія засталіся ў горадзе, наведваюць сваіх бацькоў і дзядоў каб дапамагчы тым з гародам. Узамен, яны атрымліваюць цудоўны адпачынак ад гораду, што можа ўлучаць шашлыкі, саўну і свежыя прадукты наўпрост з уласнага саду.

Вы будзеце здзіўлены колькасцю гародніны і садавіны, што беларусы вырошчваюць на сваіх градах. Гэта не толькі БУЛЬБА, але і яблыкі, грушы, маліны, агрэст, вішні, слівы, трускалкі, салата, цыбуля, часнык, морква, памідоры, агуркі, цукіні… І калі з якойсьці прычыны ў кагосьці на дзялянцы не растуць яблыны – ніякіх праблемаў, найсмачнейшыя духмяныя яблыкі можна выменяць у суседа на жменьку малінаў!

Пачэсную ролю на беларускім лецішчы трымае лазня. Звычайна яна месціцца на тэрыторыі дзялянкі, але, натуральна, не ўсе лецішчы маюць такі прывілей. Ёсць шмат гармадскіх лазень у горадзе, дзе вы зможаце ўласна паспрабаваць гэты від рэлаксацыі.

Гэта насамрэч унікальны досвед, і аднойчы адкрыўшы яго для сябе, вы ніколі больш не захочаце мыцца па-іншаму! Адмысловы рытуал для беларускай лазні – “хвастанне венікам на лаве”. Калі падыдзе ваша чарга, кладзіцеся ўздоўж лавы, дзе па вас пройдуца дубовым ці бярозавм венікам, звязаных з пруткоў з лісткамі, высушанымі натуральным чынам. Усё гэта можа ствараць трошкі “ПЯКЕЛЬНАЕ” ўражанне, але насамрэч гэта працэдура вельмі добра здымае стому і расслабляе. Пасля паласкання і яшчэ аднаго кілішка піва, пажадайце адно аднаму “З лёгкай парай!”

Нягледзячы на часам “спартанскія” ўмовы на лецішчы (халодныя ночы і фактычную адсутнасць водаправода), гэты цёплы, супакойлівы і добразычлівы сацыяльны досвед пакіне найлепшыя ўспаміны і будзе цягнуць паўтарыць яго зноўку і зноў!