Eto Belarus Detka
  • BLOG ABOUT BELARUS
    • English
    • Беларуская
    • Русский
    • Español
    • In Chinese
  • History Blog
    • English
    • Беларуская
  • About
    • About the book
    • Contact
  • BLOG ABOUT BELARUS
    • English
    • Беларуская
    • Русский
    • Español
    • In Chinese
  • History Blog
    • English
    • Беларуская
  • About
    • About the book
    • Contact

19. Вяселле

9/21/2018

Comments

 
Picture
Калі вы заўважыце вельмі раздражнёную беларускую жанчыну, якая вельмі нервуецца, магчыма, яна проста хутка збіраецца замуж. Гучыць дзіўна? Вы проста не ведаеце, што такое беларускае вяселле! Калі пара ў Беларусі вырашае афіцыйна аформіць свае адносіны, пачынаецца доўгі перыяд перадвясельнага хвалявання, перажывання і нерваў!
 
У многіх краінах (напрыклад, у Нідэрландах) свадьба — гэта кароткая афіцыйная царамонія, за якой вас чакае варта даволі ціхая (і даволі сумная) вечарынка. Беларускае вяселле жа — поўная гэтаму супрацьлегласць! Беларускае вяселле — гэта вельмі маштабнае мерапрыемства з процьмай розных абрадаў і рытуалаў (адзін шалёнее іншага), у якіх прымае ўдзел шмат гасцей, а таксама банкет на ўвесь свет на ўвесь свет і віно ракой. Не выпадкова па-беларуску усё гэта называецца “вяселлем”.
 
Нас так уразілі ўсе гэтыя дзіўныя вясельныя рытуалы (і мы трохі спачуваем заручаным парам з Беларусі — асабліва дзяўчынам, якім трэба ўсё гэта арганізоўваць), што мы склалі спіс пад назвай «Яна сказала «так!»- і што цяпер?». Мы ўключылі ў яго самыя цікавыя традыцыі і спадзяемся, што натхнім каго-небудзь выкарыстоўваць іх на ўласным вяселлі.
 
Яна сказала «так!» — і што цяпер?
 
Усё пачынаецца ў той момант, калі маладая кажа «ТАК!» — бо яна згаджаецца не толькі на шлюб, але і на вяселле з усімі рытуаламі і традыцыямі. Першае, што трэба будзе зрабіць — вырашыць найскладаную задачу: выбраць дату царамоніі. Чаму гэта так складана? У беларусаў шмат забабонаў, і яны лічаць, што ў многія дні нельга выходзіць замуж,  таму што сямейнае жыццё не заладзіцца. Звычайна вяселле не прызначаюць падчас хрысціянскіх пастоў, у маі («у маі жаніцца – потым будзеш век маяцца»), напярэдадні важных царкоўных святаў, у чацвер, 13 чысла, у высакосны год ... На шчасце, у годзе ёсць яшчэ цэлых 99 дзён, з якіх можна выбірацьJ
 
Вось адна з нашых любімых традыцый: раніцай у дзень царамоніі малады ідзе «выкупляць» маладуў з бацькоўскага дома. Ён прыязджае да яе з усёй сваёй дружынай (сябрамі маладога, ці проста «дружкамі») і павінен даказаць сваю сілу і розум праз мноства розных выпрабаванняў. Звычайна гэтыя выпрабаванні рыхтуюць дружкі маладой — яны ж вырашаюць, ці можна ўжо аддаць маладому яго “каштоўны прыз" ці яшчэ не. Калі малады не праходзіць якое-небудзь з выпрабаванняў, ён адкупліваецца грашыма, цукеркамі ці алкаголем. У рэшце рэшт ён, вядома, звычайна «зарабляе» маладую.
 
Пасля выкупу малады з маладой у розных машынах едуць у ЗАГС ў суправаджэнні сваякоў і блізкіх сяброў. Цырымонія ў ЗАГСе — звычайна не самая вясёлая частка вяселля. Уявіце сабе такую сцэну: грае вясельны марш Мендэльсона, вы стаіце ў невялікім памяшканні памиж сваякоў і блізкіх сяброў, перад вамі стаіць сур'ёзная жанчына-рэгістратар з высокай прычоскай і добра пастаўленым голасам «сардэчна» вітае маладых завучанай прамовай. Пасля гэтага маладыя садзяцца ў адну машыну і едуць на вясельнае свята.
 
Калі афіцыйная частка скончылася, рыхтуйцеся святкаваць! Раней па традыцыі маладыя накіроўваліся ў дом маладога, сёння едуць у банкетную залу або рэстаран, дзе іх сустракаюць бацькі са словамі «любоў ды лад!». Бацька дабраслаўляе маладых іконай, а маці сустракае хлебам-соллю. З вясельным караваем звязаная яшчэ адна традыцыя: маладыя адломваюць ад яго па кавалку і мераюцца імі. Чый больш, той і будзе гаспадаром у доме.
 
Важная частка святкавання - гэта традыцыя крычаць "горка». Калі госці падымаюць куфлі за здароўе маладых, усе пачынаюць крычаць «Горка!» І просяць маладых «падсаладзіць», г.зн. пачаць цалавацца.
 
Маладому варта ўважліва сачыць за тым, дзе знаходзіцца на працягу вечара яго жонка і яе туфлі: верагодна, што нешта з гэтага могуць «пакрасці» госці, і новаспечанаму мужу зноў прыйдзецца выкупляць яе ў выкрадальнікаў! Часта хтосьці з гасцей спрабуе адцягнуць маладых, пакуль «злодзей» прабіраецца да маладой пад сталом. Тут адквітвацца прыйдзецца дружкам маладых — каб зноў абуць маладую, ім давядзецца выпіць шампанскага прама з туфлі!
 
Каб вяселле прайшла «з агеньчыкам» і засталося ў памяці гасцей, на працягу ўсяго вечара вядоўца праводзіць конкурсы. Некаторыя вельмі любяць гэтую частку гулянняў, некаторыя ненавідзяць, так што палова гасцей будзе з панікай шукаць шляхі адыходу, а іншая палова - атрымліваць асалоду ад таго, што адбываецца навокал. Павінны прызнаць, што вясельныя конкурсы — гэта добрая пацеха, але ж, не для тых, хто ў іх удзельнічае, а для тых, хто назірае. Змест конкурсаў абмяжоўваецца толькі фантазіяй арганізатараў: «хто зможа падлічыць седаўкай, колькі на чупа-чупсаў ляжыць на крэсле", "хто хутчэй абматае свайго партнёра туалетнай паперай», «якая пара зможа даўжэй пратанчыць, заціснуўшы целамі яблык» і г.д .
 
І ўсё ж, калі вас запрасілі на беларускае вяселле, сільна не панікуйце: сёння маладыя ўсё часцей арганізоўваюць вяселле па традыцыі Заходняй Еўропы – але ж некаторыя абрады, у якіх пераплятаюцца старажытныя паганскія і хрысціянскія традыцыі, выконваюцца і да гэтага часу. Так што вам можа пашчасціць узяць удзел ў сапраўдным беларускім вяселлі. А калі вам не вельмі хочацца абмотваецца туалетнай паперай, вы заўсёды можаце прыкінуцца замежнікам, які зусім не разумее, што адбываецца!

Калі вас запрасілі на вяселле ў Беларусі:

- Калі вы не можаце прыехаць, лепш загадзя патэлефанаваць ці напісаць маладым і растлумачыць, чаму вас не будзе.
- Што дарыць? Можна падарыць грошы ў канверце ($ 50-100) або спытаць, ці падрыхтавалі маладыя спіс падарункаў.
- Чакайце сігналу ад вядоўцы: звычайна на вяселлі запланаваны асобны час, калі вы зможаце уручыць свой падарунак.
- Намагайцеся ўдзельнічаць у вясельных мерапрыемствах і конкурсах, нават калі яны вам не вельмі падабаюцца — вы можаце здацца грубым (але вас нікто не асудзіць, калі вам раптам спатрэбіцца завязаць шнуркі ці вы нешта згубіце пад сталом, калі вядоўца будзе выбіраць ахвяр для чарговага конкурсу)
- Вазьміце з сабой трохі дробных наяўных грошай для конкурсаў - яны спатрэбяцца, калі вядоўца будзе праводзіць жартоўныя таргi або латарэі
- На беларускіх вяселлях звычайна даволі шмат алкаголю: келіх вы будеце падымаць вельмі часта, так што ведайце меру, або вас прыйдзецца выносіць з банкетнай залы!
- Калі будзе трэба гаварыць тост, абавязкова павіншуйце маладых, але не зацягвайце — ніхто не любіць доўгія прамовы (асабліва калі вы вымушаныя слухаць іх дзесяткамі некалькі гадзін запар)
- Калі непадалёк разгарыцца бурная дыскусія, не бярыце ўдзелу – пад вечар пасля шмат гадзін застолля і танцаў атмасфера ў залі можа трохі абвастрыцца.
Comments

18. Перанос выходных

9/21/2018

Comments

 
Picture
​Час ад часу з беларускімі выходнымі і святочнымі днямі адбываецца нейкая незразумелая магія! Вы, напэўна, ведаеце, што ў многіх краінах, калі свята выпадае на чацвер, працаўнікі бяруць у пятніцу выходны за свой кошт, каб у іх было чатыры дні адпачынку запар. Дык вось у Беларусі гэта адбываецца аўтаматычна і афіцыйна, так што нават не трэба гэта асобна планаваць! Чараўніцтва ці што?
 
Калі раптам высвятліцца, што ў вашых сяброў з Беларусі працоўная субота, не здзіўляйцеся. Хутчэй за ўсё, надышоў тыдзень пераноса дзён. Беларусы любяць перетасовывает працоўныя і выходныя дні, каб выштукаваць сабе магчымасць пасярод звычайнай тыдня даўжэй пабыць на дачы ці ўладкаваць міні-адпачынак.
 
Як жа так атрымліваецца? Уявіце, што выходны — напрыклад, Дзень незалежнасці, які святкуюць 3 ліпеня, — выпадае на чацвер. У пятніцу, 4 ліпеня, беларусы таксама адпачываюць, але гэты дзень ім трэба будзе адпрацаваць у мінулую суботу. Вядома, спачатку ім прыйдзецца перажыць шэсць працоўных дзён запар, але затое потым у іх будуць чатыры выходныя — ну не выдатна!
 
Так што, калі вы хочаце запрасіць куды-небудзь свайго беларускага сябра ў суботу, ёсць магчымасць, што ён не зможа з-за працы, АЛЕ на наступным тыдні ён атрымае 4 дні адпачынку!
 
На наш погляд, гэта выдатная ідэя, якую трэба занатаваць і ў іншых краінах.
 
У Беларусі заўсёды правярайце каляндар, каб ведаць загадзя, ці можна выкарыстоўваць гэта чараўніцтва ў сваю асалоду!
Comments

17. Грошы

6/30/2016

Comments

 
Picture
Адной з першых рэчаў, якая ўразіць вас  па прыездзе ў Беларусь, напэўна стануць мясцовыя грошы  – беларускія рублі. Перш за ўсё вас здзівіць, як хутка вы зможаце зрабіцца тут мільянерам: цешцеся гэтым момантам, танчыце, зрабіце сэлфі ў рэшце рэшт. Аднак вельмі хутка вы ўжо будзеце плаціць 10 000 рублёў за бутэльку вады, што малюе зусім іншую перспектыву на той мільён, з нагоды якога вы толькі што танчылі. Вас чакае яшчэ адна праблема: тоўстыя пачакі купюр, якія не вельмі добра змяшчаюцца ў ваш гаманец. У Беларусі  не ходзяць манеты, што кампенсуецца догім шэрагам банкнот вартасцю ад 50 да 200 000 рублёў  – $0.003 і $14.50 адпаведна па абменным курсе траўня 2015 г.

Калі здарыцца так, што вам давядзецца плаціць 100 150 рублёў за гародніну, можа пачацца знакамітая беларуская гульня ”купюрныя перамовы”. Яе мэта – дзеля зручнасці пазбавіцца большай часткі пачака амаль бескарысных наяўных і не атрымаць з рэштай яшчэ больш. І вось вы пачынаеце шукаць іх у сваім кашальку. Усе купюры выглядаюць аднолькава! Колькі нулёў на гэтай? Не, гэта не 10 000, гэта 100 000! Вы пачынаеце спінай адчуваць на сабе ціск чаргі, што ўсё больш вырастае за вамі, і яе недобразычлівыя позіркі. Нарэшце вы знаходзіце дзве купюры вялікага наміналу – 100 000 кожная. Безумоўна, гэта выйгрышны варыянт! Тым не менш, як толькі вы збіраецеся даць 200 000, вы разумееце, колькі рэшты рызыкуеце атрымаць, і якой раздражнёнай можа быць касірка, якая будзе вымушана наскрэбсці яе для вас. Яе нават можа і не быць! Спрактыкаваная, яна прадбачыць праблему і просіць вас пашукаць 450 рублёў ці што-небудзь каля таго. Вы зберажэце свой час, маючы пры сабе маленькую кіпу “правільных” купюр. Крызіс прадухілены.
​

Выглядае, што для беларусаў гэтыя гульні натуральныя, яны робяць  усё лёгка і без лішняга поту, але не думайце, што гэта іх таксама не раздражняе! На шчасце, усё прыходзіць з практыкай, і вы навучыцеся некаторым хітрыкам: 1) раскладзіце купюры па іх вартасці: ад меншай да большай; 2) вам трэба ўважліва іх разгледзець: вывучыць колер, малюнак і колькасць нулёў. Дарэчы, гэта добры спосаб даведацца пра беларускія славутыя мясціны. Безумойна вы будзеце адчуваць сябе вельмі задаваоленымі, калі здолееце адшукаць прадавачцы “яе” 450 рублёў усяго за некалькі секунд.

Іншая “прыродная рыса” беларусаў – гэта дакладна ведаць курс даляра да беларускага рубля ў любы момант (і нават, які банк мае самы лепшы курс!). Мець некалькі прыхаваных дома даляраў –  гэта звычайная справа, і знакамітае беларускае выказванне тлумача чаму: “У мяне скончыліся грошы, трэба пайсці памяняць трошкі даляраў”.

Comments

“Гэта Беларусь, Дзетка!” распачынае краўдфандынгавую кампанію!

3/21/2016

Comments

 
Picture
Мы вельмі ўсцешаныя, што ўжо шмат беларусаў даведаліся пра нашую кнігу “Гэта Беларусь, дзетка!”, і мы атрымліваем столькі станоўчых водгукаў ад шматлікіх чытачоў (у Беларусі і за мяжой), што вырашылі: надыйшоў час выславіць нашую беларускую ўнікальнасць! Яшчэ ДЗВЮМА кніжкамі!!!!

Першая кніга: мы верым, што нашая місія таксама і ў тым, каб прыцягнуць інтарэс дзетак да “беларускасці” і мовы. Таму мы хочам напісаць дзіцячую кнігу, а дакладней – беларускую казку для дзетак і дарослых, бо,як сказаў Клайв Стэйплз Льюіс: “Аднойчы ты станеш дастаткова дарослым, каб зноўку чытаць казкі”. Нашая кніга будзе заснаваная на беларускіх народныхй казцках, але зроблена ў стылі “Гэта Беларусь, дзетка!”.

Другая кніга: ведаць сваю гісторыю – хто мы і адкуль прыйшлі – надзвычай важна для фармавання ідэнтычнасці. Так па-філасофску, праўда? Але менавіта з гэтай прычыны мы зацікавіліся гісторыяй Беларусі. Мы б хацелі расказаць сябрам пра важныя гістарычныя падзеі, праз якія прайшоў беларускі народ. Для гэтага Марта і Маша вернуцца ў мінулае і з месца падзеяў распавядуць, што адбывалася на нашай тэрыторыі ў часы  Полацкага княства, Вялікага Княства Літоўскага і Расійскай імперыі але распавядуць цікава і забаўляльна! Дык вось, другая частка нашай місіі – стварыць колькі кароткіх гісторый, якія б апісвалі важныя для беларусаў перыяды і моманты – зразумела, таксама ў стылі “Гэта Беларусь, Дзетка!”.

Але каб гэтыя кніжкі пабачылі свет, нам, вядома ж, патрэбныя сродкі: 6000 даляраў (каб напісаць, перакласці, выдаць і арганізаваць збыт кніг, нам спатрэбіцца 8 месяцаў). Мы верым, што задумка “Гэта Беларусь, Дзетка!” – важная для ўсіх беларусаў і выбіраем краўдфандынг як магчымасць, скарыстаўшыся якой, усе зацікаўленыя чытачы змогуць інвеставаць у наш прадукт, а разам з ім – у выслаўленне беларускай унікальнасці.

Напэўна, вам цікава, што за звер такі, краўдфандынг? Краўдфандынг – гэта збор сродкаў, звычайна ў невялікіх памерах, з дапамогай вялікай колькасці людзей. Такім чынам арганізацыя альбо праект могуць знайсці патрэбнае фінансаванне праз сетку зацікаўленых людзей, і не трэба ісці ў банк альбо, барані Божа, банк.

Звычайна гэта працуе так: вы, ініцыятар, рэкламуеце для продажу прадукт, якога фактычна яшчэ няма, і людзі могуць набыць яго на краўдфандынгавай платформе. Пасля таго як патрэбная сума назбіраная, можна пачынаць непасрэдна вытворчасць прадукта. Але існуе і іншы спосаб – спосаб ад “Гэта Беларусь, дзетка!”. Мы не прапаноўваем тым, хто нас падтрымлівае, набываць 2 кнігі, якіх яшчэ не існуе. Замест гэтага мы прапануем купіць нашую першую, абсалютна рэальную, кнігу разам з новым прадуктам “Гэта Беларусь, Дзетка!”, створаным найлепшымі беларускімі дызайнерамі хэндмэйду (напрыклад, Віталінай Гардзіеўскай)! І так, набываючы адну кнігу, вы інвестуеце ў дзве!

У 12:00 30 сакавіка мы распачнем сваю краўдфандынгавую кампанію на платформе Ulej.by. Цягам гэтых напружаных 50 дзён нашая каманда будзе арганізоўваць мерапрыемствы рознага кшталту: не толькі флэшмобы і прэзентацыі, вас чакаюць прыемныя сюрпрызы, якія будуць адбывацца ў Менску і іншых гарадах. Кожны тыдзень мы будзем раскрываць новую тэму: падарожжы, дыпламатыя, экалогія, ежа, грошы і шмат іншых! Далучайцеся да нас! Якім чынам? Сачыце за нашымі поспехамі, расказвайце іншым пра нашую кампанію па зборы сродкаў і, вядома ж, набывайце цудоўны камплект “Гэта Беларусь, Дзетка!”.

Няхай у нас усё атрымаецца! Гэта Беларусь, дзетка! #hetaCFdzietka
Picture
Comments

16. Кожны тут праграміст

12/4/2015

Comments

 
Picture
Запытайце любога юнака, кім ён хацеў бы стаць, калі вырасце. Магчыма, большасць з іх адкажа вам, што праграмістам, як старэйшыя брат ці сястра. Папулярнасць гэтай прафесіі надзвычай узрасла за апошнія гады, і не на пустым месцы. Усё стане зразумелым, калі зірнуць у мінулае, будучыню і сучаснасць.

Распрацоўка праграмнага забеспячэння ў крыві беларусаў ужо пэўны час. У савецкі перыяд Беларусь лічылася “Сіліконавай далінай”, таму што тут выраблялася звыш 50% савецкіх камп’ютэраў і камплектуючых да іх. З 1960х гадоў Беларусь стала цэнтрам распрацоўкі праграмнага забеспячэння, менавіта тут і з’явіўся рускамоўны тэрмін “программное обеспечение”.

Шмат, шмат разумных юнакоў і крыху меней дзяўчат, якім добра даваліся матэматыка ды інфарматыка ў школе, хутка знайшлі свой шлях да кампутарных тэхналогій і моваў праграмавання ў часы бума нулявых. Усё выходзіла ў іх вельмі натуральна, нібы гульня ў шахматы, – лёгка, злёту развязвалі яны цікавыя задачкі. Мы вас не здзівім, калі скажам, што World of Tanks і Viber з’яўляюцца геніяльнымі беларускімі вынаходніцтвамі. А ўнутры бадай кожнага праграміста расце ціхая надзея, што можа быць аднойчы ён ці яна распрацуюць падобную арыгінальную канцэпцыю.  

Будучыня прарочыць далейшы росквіт ITсектара з шэрагу прычын. І першая – можна стаць заможным. Ура! Нехта у свае 20 з невялікім можа зарабляць ўдвая, а то і ў тры разы больш за сваіх 50гадовых дасведчаных і адукаваных  бацькоў толькі таму, што ведае, як кадзіраваць. Па-другое, заробкі і замежныя вандроўкі, звязаныя з гэтай прафесіяй,  – даволі прывабны бонус амаль для кожнага. Таму сучасны беларускі працоўны краявід дэманструе цэлую АРМІЮ інжынераўпраграмістаў. Некаторыя з іх працуюць у Беларусі за добрыя грошы, некаторыя – на аўтсорс як фрылансеры, і шмат хто з’язджае па яшчэ вышэйшыя заробкі і круцейшую працу.

Такім чынам “быць альбо не быць праграмістам” – рытарычнае пытанне для сярэднестатыстычнага беларускага павернутага на матэматыцы гіка. ​

А якія ў вас думкі на гэты конт? Калі ласка, падзяліцеся з намі!
Read this post in English
Comments

15. Прымхі

8/1/2015

Comments

 
Picture
Забабоны з’яўляюцца часткай культуры многіх народаў, і Беларусь тут не выключэнне. І хоць гісторыю з’яўлення шмат якіх з іх можна прасачыць і нават угледзець там рацыянальнае зерне, сёння большасць ужо не актуальныя. І тым не менш прымхаў трымаюцца бы свяшчэнных запаведзяў, напрыклад, кожны дзіцёнак памятае, што свісцець у доме нельга – бо так і грошчы прасвісціш! Нельга нічога перадаваць і вітацца (развітвацца) праз парог – інакш не абярэцеся непрыемнасцей! А як вам такое, скіраванае адмыслова на незамужніх дзяўчат, – “Не сядай на куце стала, бо замуж не выдзеш яшчэ як мінімум 7 гадоў!”? Калі нехта  чхае, дык гэта доказ  таго, што чалавек гаворыць праўду.  Беларусы кажуць “на праўду”, і нават калі была сказана самая неверагодная рэч, напрыклад, “‘Гэта Беларусь, дзетка!’ зробіцца бестселерам   у 2016 годзе” і нехта чхне адразу пасля тых слоў, гэта будзе значыць, што кніга сапраўды стане бестселерам у 2016 г. Ну што ж, самы час чхнуць!

Адсочваць ўсе гэтыя прымхі не так і лёгка, праўда? Можам вас запэўніць, што і шмат якія беларусы лічаць, што трымацца ўсіх забабонаў даволі цяжка! Але што тут зробіш... Вера ў сілу прымхаў перадавалася з пакалення ў пакаленне, і правілы трэба выконваць! Адно толькі ўсведамленне таго, што нехта парушыў правілы, можа сапсаваць настрой, і тады увесь імпэт і шанцаванне могуць  на некаторы час пакінуць гаротніка. Значна прасцей трымацца забабонаў, якія вам перадалі сям’я і сябры, так, на ўсялякі выпадак.

Але не ўсё так страшна, ёсць і супраць гэтага сродкі. Адзін з тыпова беларускіх – ручнік – доўгі вузкі адрэз тканіны, вышыты чырвоным па белым узорамі, у абарончую моц якіх вераць са старажытных часоў, як у амулеты супраць усялякага зла і шкоды. Сёння ў краме можна набыць ручнік каб накрываць хлеб, альбо вышыты шалік і гуляць у ім па вуліцах у поўнай бяспецы. Вось спіс найбольш распаўсюджаных мясцовых забабонаў, якім сур’ёзна вераць  і прытрымліваюцца вельмі многія беларусы:

  1. Нельга паказваць благое на сабе (чорная метка);
  2. Ніколі не вітайцеся і не адвітвайцеся праз парог – не будзе шанцаваць;
  3. Не пакідайце пустую бутэльку на столе – кепскі знак;
  4. Сабачына лайно – гэта добра, да грошай. Так што не бойцеся, наступайце на яго і стойце там, колькі лічыце патрэбным, тое самае і калі птушка на вас какне;
  5. Трэба абавязкова “прысесці на дарожку” – гэта гарантуе вам бяспечнае падарожжа;
  6. Апрануўшы вопратку задам-наперад або навыварат, можа наклікаць бяду і шкоду, таму здыміце яе, кіньце на падлогу, злёгку прыступіце і апраніце зноў;
  7. Засвярбеў нос – хутка будзеце ўжываць алкаголь.
  8. Калі вы выпадкова наступілі камусь на нагу, няхай той чалавек таксама зробіць гэта з вамі – так можна пазбегнуць сваркі. Але, калі ласка, ніколі не рабіце так у грамадскім транспарце, бо людзі падумаюць, што вы страцілі розум. Простага “прабачце” будзе дастаткова.
Comments

14. Лецішча і лазня

8/1/2015

Comments

 
Picture
Як вы напэўна ўжо зразумелі, беларусы любяць бавіць час у добрай кампаніі. І яны пагодзяцца з тым, што лепшае месца для адпачынку, вырошчвання садавіны і гародніны, паходаў у лазню з сям’ёй і сябрамі – гэта лецішча. “Лецішча” – тэрмін, які выкарыстоўваецца як для абазначэння драўлянага вясковага дамка, так і некалькіх сотак зямлі навокал, дзе можна, не спяшаючыся, бавіць час.

Калі вы апынецеся ў межах Мінска цёплай вясновай пятніцай, дык заўважыце інтэнсіўны рух па напрамку з горада. Гэта пачатак вялікага “Сыходу на лецішча”. Многія гараджане, асабліва пенсіянеры, з’язджаюць далей ад сваіх кватэр і практычна жывуць на лецішчы да сярэдзіны восені. Сваякі, якія засталіся ў горадзе, наведваюць сваіх бацькоў і дзядоў каб дапамагчы тым з гародам. Узамен, яны атрымліваюць цудоўны адпачынак ад гораду, што можа ўлучаць шашлыкі, саўну і свежыя прадукты наўпрост з уласнага саду.

Вы будзеце здзіўлены колькасцю гародніны і садавіны, што беларусы вырошчваюць на сваіх градах. Гэта не толькі БУЛЬБА, але і яблыкі, грушы, маліны, агрэст, вішні, слівы, трускалкі, салата, цыбуля, часнык, морква, памідоры, агуркі, цукіні… І калі з якойсьці прычыны ў кагосьці на дзялянцы не растуць яблыны – ніякіх праблемаў, найсмачнейшыя духмяныя яблыкі можна выменяць у суседа на жменьку малінаў!

Пачэсную ролю на беларускім лецішчы трымае лазня. Звычайна яна месціцца на тэрыторыі дзялянкі, але, натуральна, не ўсе лецішчы маюць такі прывілей. Ёсць шмат гармадскіх лазень у горадзе, дзе вы зможаце ўласна паспрабаваць гэты від рэлаксацыі.

Гэта насамрэч унікальны досвед, і аднойчы адкрыўшы яго для сябе, вы ніколі больш не захочаце мыцца па-іншаму! Адмысловы рытуал для беларускай лазні – “хвастанне венікам на лаве”. Калі падыдзе ваша чарга, кладзіцеся ўздоўж лавы, дзе па вас пройдуца дубовым ці бярозавм венікам, звязаных з пруткоў з лісткамі, высушанымі натуральным чынам. Усё гэта можа ствараць трошкі “ПЯКЕЛЬНАЕ” ўражанне, але насамрэч гэта працэдура вельмі добра здымае стому і расслабляе. Пасля паласкання і яшчэ аднаго кілішка піва, пажадайце адно аднаму “З лёгкай парай!”

Нягледзячы на часам “спартанскія” ўмовы на лецішчы (халодныя ночы і фактычную адсутнасць водаправода), гэты цёплы, супакойлівы і добразычлівы сацыяльны досвед пакіне найлепшыя ўспаміны і будзе цягнуць паўтарыць яго зноўку і зноў!

Comments

13. Беларуская мова

6/3/2015

Comments

 
Picture
Сітуацыя з роднай мовай, бадай, адна з самых таямнічых у Беларусі.  Для замежніка беларуская мова можа падацца нейкай легендай, бо большасць беларусаў карыстаюцца рускай у сваім штодзённым жыцці. Але не судзіце занадка скора, для гэтага ёсць свае прычыны, асабліва калі вы зазірнеце ў гісторыю краіны. А цяпер некаторыя факты пра беларускую мову:

1. Беларуская мова належыць да ўсходнеславянскіх, і адрозніваецца ад рускай і польскай, сваіх блізкіх суседак. Яшчэ адна сваячка беларускай мовы – ўкраінская. Беларусы ў цэлым добра разумеюць украінцаў.

2. Сучасная беларуская мова стала дзяржаўнай толькі ў 1918, аднак яе вытокі ідуць углыб часоў, да  Вялікага Княства Літоўскага (ВКЛ), калі старабеларуская мова была дзяржаўнай (самай вялікай еўрапейскай дзяржаве XІV- XVІ стст. , што аб’ядноўвала сённяшнія беларускія, літоўскія, латышскія, украінскія, польскія і часткова нават рускія землі). Пасля гэтага перыяду беларуская мова выкарыстоўвалася збольшага спарадычна, рознымі групамі інтэлектуалаў і на пастаяннай аснове – сялянствам, але перастала быць асноўнай для большасці грамадства.

Адна з галоўых прычын – гэта спачатку дамінаванне польскай мовы, якое пачалося з аб’яднанем ВКЛ і Каралеўства Польскага ў адну дзяржаву – Рэч Паспалітую (РП), а пазней і рускай, пасля падзелу Рэчы Паспалітай і ўваходам беларускіх земляў у склад Расійскай імперыі. Абедзве дзяржавы займаліся насаджэннем сваіх моў. Пазней, у часы Савецкага Саюзу, руская мова працягвала мець прывілеяванае становішча ва ўсіх савецкіх рэспубліках.

Сёння беларускую мову вывучаюць у школах, яна гучыць на першым нацыянальным канале беларускага радыё і на некаторых каналах тэлебачання, а таксама ў Нацыянальным акадэмічным тэатры імя Янкі Купалы, і большасць людзей выдатна яе разумеюць. Аднак прастора для шырокага моўнага ўжытку застаецца абмежаванай у маштабна русіфікаваных сферах жыцця, і ў такой сітуацыі існуе небяспека, што мову пачнуць забываць. Гэта значыць, што нават калі беларусы захочуць пачаць размаўляць па-беларуску шырэй, дык гэта не атрымаецца зрабіць адразу ж перфектна, без папярэдняй практыкі. Існуе нават асобнае слова для беларуска-расійскага міксу – “трасянка”, калі словы, якія вы не ведаеце па-беларуску, замяняюцца на рускія і наадварот. Размаўляць на трасянцы лічыцца ў нечым крута.

Тым не менш, можна казаць пра тое, што сітуацыя з нацыянальнай мовай сёння пакідае шмат спадзяванняў. Яшчэ нават 10-15 год таму беларускамоўныя ўспрымаліся альбо як прыналежныя да апазіцыі ці як “калгаснікі”, такія дзівакі ды белыя вароны (даволі непапулярныя ў грамадстве ролі), альбо наадварот адносіліся да невялікай праслойкі інтэлегенцыі, з большага культурнай эліты і іх сем’яў, – у любым разе вельмі абмежаваных груп.  Сёння, як і на пачатку XX стагоддзя, беларускую мову звязваюць з культурным адраджэннем і аднаўленнем беларускай ідэнтычнасці, што мае пэўную падтрымку дзяржавы. Жаданне размаўляць на роднай мове набірае папулярнасць сярод моладзі, некаторыя нават саромеюцца, што не могуць размаўляць на ёй.

Усё больш прыватных культурных ініцыятыў паўстае ў Беларусі, прапануючы моўныя класы, асабліва папулярныя сярод моладзі і падлеткаў. У апошнія 6-8 гадоў, такія буйныя міжнародныя карапарцыі, як “Самсунг” пачалі выкарыстоваць беларускую мову ў сваёй рэкламе, не ў апошнюю чаргу каб дапамагчы супрацьпаставіць свае тэксты шматлікім іншым абвесткам. Штогадова ў Беларусі ладзіцца фестываль беларускамоўнай ракламы – ADNAK!

Беларуская мова актыўна выкарыстоўваецца ў найменні вуліц/знадворнай інфармацыі і грамадскім транспарце (нягледзячы на часам кур’ёзныя сітуацыі з выкарыстаннем беларускай лацінкі). Размаўляць на роднай мове вельмі істотна для развіцця беларускай ідэнтынасці, і многія прызнаюць гэты факт. Аднак гэта патрабуе немалых высілкаў, бо руская мова глыбока ўкаранілася ў культуру і менталітэт многіх беларусаў. Тым не менш захаванне мовы – вельмі важны момант, і хто, калі не беларусы за гэта адказныя? Даволі натхняльныя прыклады падаюць амбасадары замежных краін, некаторыя  прадстаўнікі міжнародных арганізацый і нават бізнес кампаній, якія вольна валодаюць беларускай мовай і карыстаюцца ёй штодня. Гэта Беларусь, дзетка!


А што вы лiчыце на гэты конт?
Comments

12. Супержанчыны 

4/29/2015

Comments

 
Picture
Беларускія супервумэн. Мы, замежнікі, ўражаныя імі. Яны апранаюцца як мадэлі, з шармам ходзяць на высокіх абцасах, занятыя на працы ўвесь дзень, прыходзяць дадому, займаюцца гаспадаркай, і адсоткаў 95 з іх можна назваць добрымі кухаркамі. Яны паслухмяныя і ведаюць, аб чым кажуць. Божачкі, беларускія мужчыны, мабыць, самыя ўдачлівыя ва ўсім свеце!

Цікавая і адначасова шакуючая дэталь – гэта гендэрны баланс, ці лепш кажучы, гендэрны дысбаланс, таму што паводле статыстычных дадзеных на пачатку 2014 года ў Беларусі было 4 мільёны 401 тысяча мужчын і 5 мільёнаў 67 тысяч жанчын. Гэта звязана з дакументальна падцверджаным фактам таго, што мужчыны, як правіла, паміраюць раней за жанчын. Верагодная працягласць жыцця сярод мужчын скаладае 67 гадоў, сярод жанчын – 77.

Зыходзячы з розніцы ў сярэдняй працягласці жыцця, можна патлумачыць яшчэ адзін аспект беларускай культуры – бабулі -  тыя, хто клапоціцца аб сям’і, жыцці і аб усім астатнім. Ці можа быць так, што менавіта праз гэтых беларускіх матрыярхаў мы маем такіх моцных,прадбачлівых супержанчын?


Так у чым сакрэт беларускіх Супержанчын? Ёсць магчымасць атрымаць усё адразу ці ўсяму ёсць свой кошт? Распавядзіце нам пра вашыя думкі на гэты конт.
Comments

11. Граматы

4/29/2015

Comments

 
Picture
Граматы, граматы паўсюль. Мы дагэтуль не ведаем, у чым тут соль. Кожны атрымлівае дыплом або грамату за усё, што ён робіць, незалежна ад таго, ці гэта курсы па кераміцы працягласцю ў адзін дзень, ці то адна гадзіна заняткаў ангельскай. Граматы валяцца з неба і, наогул, быццам даюць адчуванне адметнасці. Шмат хто вешае іх на сцяну, каб засведчыць свой удзел ва ўсіх гэтых унікальных сустрэчах.

Дзіўна, як шмат грамат можна назбіраць за 2 гады ў Беларусі. Неяк пасля 2-гадзіннага ўрока базавай ангельскай (дарэчы, немагчыма нават назваць гэта ўрокам, бо гэта было больш падобна на размову з некалькімі прыемнымі беларусамі, якія хацелі папрактыкаваць сваю ангельскую), я была вельмі здзіўлена, калі пабачыла грамату у руках!  Аднак пачуццё поспеху нельга было параўнаць ні з чым. Нехта кажа, што гэта класічны “пернік” - невялічкая ўзнагарода, каб табе ізноў захацелася быць добрым ды карысным. Некаторыя вераць, што гэта напамін пра савецкае мінулае, калі дыпломы яшчэ высока паважалі. Тады, каб паказаць, што ты чагосьці варты, неабходна было прадэманстраваць іншым ўсе свае граматы.

Безумоўна, граматы - гэта вялікае прызнанне і, верагодна, добры сувенір, таму мы, замежнікі, бясспрэчна падтрымліваем гэтую трошкі дзіўную для нас традыцыю. Тым не менш, магчыма мы -параілі бы зрабіць іх больш каляровымі ды бліскучымі. Мы не маем на ўвазе блёсткі ды брыльянты, але, можа, варта паспрабаваць розныя фарматы ды дадаць малюнкі? Гэта толькі ідэя.

Мы лічым, што ты, наш шаноўны чытач, дастаткова адметны, каб атрымаць свой асабісты дыплом. Ты шмат чаго сёння зрабіў! Пахлопай сябе па плячы ды не саромейся спампаваць гэты дыплом (у фармаце .PDF), раздрукуй яго, напіші ў ім сваё імя ды вешай на сваю сцяну гонару!

Што ты думаеш наконт грамат 
і дыпломаў? Ці яны важныя як прызнанне і невялікае святкаванне тваіх дасягненняў, ці хапае саміх дасягненняў? Падзяліся з намі сваімі думкамі!
Comments
<<Previous

    RSS Feed

    Read in
    English

    ​
    Читать на
    русском

    Leer en español

Powered by Create your own unique website with customizable templates.